三字经 第三部分 常识

第三部分 常识 shǒu xiào tì首孝悌 cì jiàn wén次见闻 zhī mǒu shù知某数 shí mǒu wén识某文 yī ér shí一而十 shí ér bǎi十而百 bǎi ér qiān百而千 qiān ér wàn千而万 sān cái zhě三才者 tiān dì rén天地人 sān guāng zhě三光者 rì yuè xīng日月星 sān gāng zhě三纲者 jūn chén yì君臣义 fù zǐ qīn父子亲 fū fù shùn夫妇顺 yuē chūn xià曰春夏 yuē qiū dōng曰秋冬 cǐ sì shí此四时 yùn bù qióng运不穷 yuē nán běi曰南北 yuē xī dōng曰西东 cǐ sì fāng此四方 yìng hū zhōng应乎中 yuē shuǐ huǒ曰水火 mù jīn tǔ木金土 cǐ wǔ xíng此五行 běn hū shù本乎数 shí gān zhě十干者 jiǎ zhì guǐ甲至癸 shí èr zhī十二支 zǐ zhì hài子至亥 yuē huáng dào曰黄道 rì suǒ chán日所躔 yuē chì dào曰赤道 dāng zhōng quán当中权 chì dào xià赤道下 wēn nuǎn jí温暖极 wǒ zhōng huá我中华 zài dōng běi在东北 hán yù jūn寒燠均 shuāng lù gǎi霜露改 yòu gāo yuán右高原 zuǒ dà hǎi左大海 yuē jiāng hé曰江河 yuē huái jì曰淮济 cǐ sì dú此四渎 shuǐ zhī jì水之纪 yuē dài huá曰岱华 sōng héng héng嵩恒衡 cǐ wǔ yuè此五岳 shān zhī míng山之名 gǔ jiǔ zhōu古九州 jīn gǎi zhì今改制 chēng xíng shěng称行省 sān shí wǔ三十五 yuē shì nóng曰士农 yuē gōng shāng曰工商 cǐ sì mín此四民 guó zhī liáng国之良 yuē rén yì曰仁义 lǐ zhì xìn礼智信 cǐ wǔ cháng此五常 bù róng wěn不容紊 dì suǒ shēng地所生 yǒu cǎo mù有草木 cǐ zhí wù此植物 biàn shuǐ lù遍水陆 yǒu chóng yú有虫鱼 yǒu niǎo shòu有鸟兽 cǐ dòng wù此动物 néng fēi zǒu能飞走 dào liáng shū稻梁菽 mài shǔ jì麦黍稷 cǐ liù gǔ此六谷 rén suǒ shí人所食 mǎ niú yáng马牛羊 jī quǎn shǐ鸡犬豕 cǐ liù chù此六畜 rén suǒ sì人所饲 yuē xǐ nù曰喜怒 yuē āi jù曰哀惧 ài wù yù爱恶欲 qī qíng jù七情俱 qīng chì huáng青赤黄 jí hēi bái及黑白 cǐ wǔ sè此五色 mù suǒ shí目所识 suān kǔ gān酸苦甘 jí xīn xián及辛咸 cǐ wǔ wèi此五味 kǒu suǒ hán口所含 shān jiāo xiāng膻焦香 jí xīng xiǔ及腥朽 cǐ wǔ xiù此五臭 bí suǒ xiù鼻所嗅 páo tǔ gé匏土革 mù shí jīn木石金 sī yǔ zhú丝与竹 nǎi bā yīn乃八音 yuē píng shǎng曰平上 yuē qù rù曰去入 cǐ sì shēng此四声 yí tiáo xié宜调协 gāo zēng zǔ高曾祖 fù ér shēn父而身 shēn ér zǐ身而子 zǐ ér sūn子而孙 zì zǐ sūn自子孙 zhì xuán zēng至玄曾 nǎi jiǔ zú乃九族 rén zhī lún人之伦 fù zǐ ēn父子恩 fū fù cóng夫妇从 xiōng zé yǒu兄则友 dì zé gōng弟则恭 zhǎng yòu xù长幼序 yǒu yǔ péng友与朋 jūn zé jìng君则敬 chén zé zhōng臣则忠 cǐ shí yì此十义 rén suǒ tóng人所同 ng shī xù当师叙 wù wéi bèi勿违背 zhǎn qí shuāi斩齐衰 dà xiǎo gōng大小功 zhì sī má至缌麻 wǔ fù zhōng五服终 lǐ yuè shè礼乐射 yù shū shù御书数 gǔ liù yì古六艺 jīn bù jù今不具 wéi shū xué惟书学 rén gòng zūn人共遵 jì shí zì既识字 jiǎng shuō wén讲说文 yǒu gǔ wén有古文 dà xiǎo zhuàn大小篆 lì cǎo jì隶草继 bù kě luàn不可乱 ruò guǎng xué若广学 jù qí fán惧其繁 dàn lüè shuō但略说 néng zhī yuán能知原